Jakie filmy dokumentalne były najczęściej pokazywane na zagranicznych festiwalach w 2011 roku? Ile nagród zdobyli w sumie polscy dokumentaliści? A kto otrzymał najwięcej? Pokusiliśmy się o sporządzenie bilansu z ostatnich dwunastu miesięcy, a także o sprawdzenie, czy rok 2011 był lepszy od poprzedniego.
Liczby mówią same za siebie. W 2011 roku odbyło się ponad 460 projekcji polskich filmów dokumentalnych za granicą, z czego około 270 stanowią pokazy konkursowe. Porównując skalę obecności polskiego dokumentu na międzynarodowych festiwalach w 2010 roku, okazuje się, że liczba ta wzrosła o ponad 160 pokazów. Nie tylko ilość projekcji, ale także ilość samych festiwali i przeglądów jest dość imponująca. Polskie dokumenty były prezentowane na ponad 240 międzynarodowych imprezach filmowych, czyli o około sto więcej niż w roku ubiegłym. Wśród nich nie zabrakło oczywiście tych najważniejszych w branży filmu dokumentalnego: Hot Docs w Toronto, IDFA w Amsterdamie czy DOK Leipzig.
Jak co roku polscy dokumentaliści mogą poszczycić się znakomitymi sukcesami. W ciągu 2011 roku dorobek naszych reżyserów powiększył się o co najmniej 60 nagród. Do rekordzistów należy Piotr Złotorowicz, którego krótkometrażowy film „Smolarze” został uhonorowany aż 19 wyróżnieniami. Wśród tych licznych sukcesów polskiego dokumentu należy przede wszystkim wymienić Silver Dove Award na DOK Leipzig dla Wojciecha Staronia za „Argentyńską lekcję”, Nagrodę dla najlepszego dokumentu na Festiwalu w Karlowych Warach dla Marcina Koszałki za „Deklarację nieśmiertelności”, nominację do Europejskiej Nagordy Filmowej dla "Paparazziego" Piotra Bernasia czy Grand Prix na Festiwalu w Clermont-Ferrand dla Marty Minorowicz za „Kawałek lata” (lista nagród znajduje się poniżej).
Pod względem ilości pokazów na międzynarodowych imprezach na najwyższym miejscu plasują się ponownie „Smolarze” Piotra Złotorowicza (ponad 60 projekcji!). Dzielnie wtórowały im takie filmy, jak: „Kawałek lata” Marty Minorowicz, „Poza zasięgiem” Jakuba Stożka oraz „Deklaracja nieśmiertelności” Marcina Koszałki. W 2011 roku sporą popularnością za granicą cieszyły się również: „Przyrzeczona” Lesława Dobruckiego, „Inwentaryzacja” Pawła Łozińskiego oraz „Kołysanka z Phnom Penh” Pawła Kloca.
Jednak nie tylko zagraniczne sukcesy polskich dokumentów pokazują, że miniony rok należy do jednych z najbardziej udanych. Trzeba również podkreślić jakże istotną rolę Apelu Dokumentalistów, których inicjatywa zakiełkowała pod koniec roku 2010, aczkolwiek wszelkie działania mające na celu przywrócenie polskiego dokumentu na antenę TVP oraz zapewnienie finansowania produkcji przez Telewizję Publiczną miały miejsce w 2011. Czy udało się dokumentalistom zrzeszonym wokół Apelu zrealizować to, co zamierzali? Przede wszystkim w wyniku ich inicjatywy we władzach TVP pojawili się ludzie, którzy cieszą się zaufaniem środowiska (m.in. Jerzy Kapuściński jako dyrektor TVP2, Andrzej Fidyk jako szef Redakcji Dokumentu w TVP 1). W ciągu roku doszło też do kilku spotkań filmowców z władzami Telewizji Publicznej, które stały się podstawą do pewnych zmian w sytuacji polskiego dokumentu. Najważniejszą wśród nich jest pojawienie się pasm dokumentalnych w ramówce TVP1 i TVP2. Zarówno w „Jedynce”, jak i w „Dwójce” widzowie mogą oglądać polski dokument o stałej porze i w dość dobrym czasie emisyjnym. Dokumentaliści jednak nie poprzestali swojej inicjatywy, gdyż nie wszystkie postulaty apelu doczekały pełnej realizacji.
Życzymy więc polskim dokumentalistom wszelkich sukcesów w 2012 roku – nie tylko za granicą na międzynarodowych imprezach filmowych, ale także w dalszych działaniach, które poprawią byt sztuki polskiego dokumentu w Polsce.
Redakcja www.polishdocs.pl
LISTA NAGRÓD DLA POLSKIECH DOKUMENTÓW W 2011 ROKU *.
Argentyńska lekcja, reż. Wojciech Staroń
Grand Prix – Guangzhou International Documentary Film Festival, China
Best Director – 52nd Festival dei Popoli, Italy
Silver Dove Award – 54th International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film – DOK Leipzig
Beats of freedom – Zew wolności, reż. Wojciech Słota, Leszek Gnoiński
MusiXine Main Prize – 4th MusiXine International Music Film Festival, Finland
Co raz zostało zapisane, reż. Martin Rath
Best Short Documentary – Abu Dhabi Film Festival, The United Arab Emirates
Co się wydarzyło na Wyspie Pam, reż. Eliza Kubarska
Grand Prix – 28th International Mountaineering Film Festival, Teplice nad Metuji
Special Main Prize – 17. Film Festival St. Anton, Austria
Prize of the Jury – 29th Unnim Mountain Film Festival, Spain
Deklaracja nieśmiertelności, reż. Marcin Koszałka
Documentary Award – Encounters Bristol International Film Festival, UK
Kamera Alpin in Gold – 23rd International Mountain & Adventure Filmfestival Graz, Austria
Best Documentary Film – 46th Karlovy Vary International Film Festival, Czech Republic
Silver Gentian for the best artistic-technical contribution – 59th TrentoFilmfestival, Italy
Silver Hugo Award for the Best Documentary Film – 47. Hugo Television Awards, USA
Diploma of Merit – Tampere International Short Film Festival, Finland
Kawałek lata, reż. Marta Minorowicz
Nanook Second Prize – Curt.doc Short Documentary Festival, Spain
Grand Prix – Clermont-Ferrand Short Film Festival 2011, France
Koniec lata, reż. Piotr Stasik
Prix RTP2 Onda Curta – Festival Tous Courts, Aix-en-Provence, France
“Silver Nanook” Award for the best short film – International Documentary Film Festival "Flahertiana", Russia
Documentary Award “Remembrance and Future” – goEast Film Festival, Germany
Koniec Rosji, reż. Michał Marczak
HBO Documentary Films Emerging Artist Award – Hot Docs – Canadian International Documentary Festival
Special Mention – 17th Festival International de Cinema VISIONS DU RÉEL, Switzerland
Konkurs, reż. Jakub Cuman
Nagroda im. Michała Maryniarczyka – EKRAN 2011 – TORONTO POLISH FILM FESTIVAL, CANADA
Marysina polana, reż. Grzegorz Zariczny
Special Mention – 17th Film Festival Della Lessinia, Italy
Grand Prix – Węgiel Film Festiwal, Poland
Matka, reż. Jakub Piątek
Best Documentary – 9th IN THE PALACE International Short Film Festival, Bulgaria
Oj Boże, Drogi Boże, reż. Julia Popławska
Best Short Documentary – MiradasDoc Festival, Spain
Paparazzi, reż. Piotr Bernaś
Best Documentary – International Music&Film Festival, Latvia
EFA Nomination – 51st Krakow Film Festival, Poland
Golden Frog – Plus Camerimage FF, Poland
Phnom Penh Lullaby, reż. Paweł Kloc
Honorary Mention – 54th International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film – DOK Leipzig
Powroty, reż. Krzysztof Kadłubowski
Best Documentary Film – International Short Film Festival Lille, France
Best Experimental Documentary – Couch Fest Films, Iceland
Poza zasięgiem, reż. Jakub Stożek
Special Mention – RENCONTRES INTERNATIONALES DU DOCUMENTAIRE DE MONTRÉAL, CANADA
FIPRESCI Jury prze – International Documentary Film Festival "Flahertiana", Russia
Best International Short Dox Award – International Documentary and Short Film Festival – Dokufest, Kosovo
Best Documentary in the Interantional Short Film Competition – It’s All True – 16th International Documentary Film Festival, Brazil
Special Prize from the National Union of Cinematographers of Ukraine – Docudays UA International Human Rights Documentary Film Festival, Ukraine
Honorable Mention – 2011 Sundance Film Festival, USA
Rolki tożsamości, reż. Jakub Pączek
Jury Award for Best Film – FilmOneFest, USA
Second Award – 19th Croatian One Minute Festival
Grand Prix – One Minute Film & Video Festival, Toronto, Canada
Rozmowa, reż. Piotr Sułkowski
Best Documentary Short Film – Tirana International Film Festival, Albania
Smolarze, reż. Piotr Złotorowicz
2nd Place Documentary Award Winner – Nextframe International Student Film And Video Festival, USA
Best Documentary – Ostrava-Picture, Czech Republic
Best Documentary – Cabbagetown Short Film & Video Festival, Canada
Best Documentary Prize – Con i minuti contati – International Short Film Festival, Italy
First Prize – 17th Film Festival Della Lessinia, Italy
First Prize – 3rd Iñigo Film Festival, Spain
Best Documentary – Guanajuato International Film Festival, Mexico
Honorable Mention – Lume International Film Festival, Brazil
Best Documentary Film – Wimbledon Shorts Film Festival, UK
Honorable Mention – EMERGEANDSEE Media Arts Festival, Germany
Best Student Film – EfeboCorto Film Festival, Sicilia
Best Documentary – Kansas City FilmFest, USA
Special Mention for documentary – West-Östliches FilmFestival, Germany
The Best Documentary Award – REGARD – Saguenay International Short Film Festival, Canada
Award for the Best Documentary – Taos Shortz Film Fest, USA
Grand Jury Award For Short – Washington DC Independent Film Festival, USA
"Little Stamp" Award – 7th ZagrebDox, Croatia
Grand Prix – Festival Filmer le Travail, France
Szczęściarze,reż. Tomasz Wolski
National Geographic Award – Best Documentary – 20th Flickerfest International Short Film Festival, Australia
Vakha and Magomed, reż. Marta Prus
Best Short Documentary – 52nd Festival dei Popoli, Italy
Prix Roger Closset – Festival International des Ecoles de Cinéma – FIDEC, Belgium
* dane zgromadzone na podstawie informacji otrzymywanych od producentów, filmowców i festiwali przez Polish Docs. Jeśli wiecie Państwo o nagrodach zagranicznych dla polskich dokumentów, które nie znalazły się w tym zestawieniu, prosimy o nadsyłanie takich informacji do redakcji portalu: redakcja@polishdocs.pl