W roku 2017 polski film dokumentalny odniósł wiele sukcesów na arenie międzynarodowej. Redakcja Polish Docs już po raz siódmy przygotowała liczbowe zestawienie festiwalowych pokazów i nagród zdobytych przez polskich twórców.
W ubiegłym roku polski dokument zaprezentowany został na prawie 240 festiwalach na całym świecie. Przez dwanaście miesięcy odbyło się ponad 520 pokazów filmów, z czego około 320 stanowiły pokazy konkursowe. W 2017 roku międzynarodowa publiczność zobaczyła na festiwalach ponad 130 polskich tytułów dokumentalnych.
W tym roku, po raz kolejny, ulubieńcem zagranicznych selekcjonerów został film krótkometrażowy. Rekordzistą w festiwalowych pokazach okazał się dokument „Więzi” Zofii Kowalewskiej, który zaprezentowano 46 razy. W tym roku jednak na podium znalazły się także dwa pełnometrażowe filmy: „Dwa światy” Macieja Adamka z 42 pokazami oraz „Komunia” Anny Zameckiej, którą międzynarodowa publiczność zobaczyła na 40 festiwalach.
2017 rok był też dobrym rokiem dla filmu „Nawet nie wiesz jak bardzo Cię kocham” Pawła Łozińskiego, który pokazany został 23 razy, natomiast krótkometrażowy dokument „Polonez” Agnieszki Elbanowskiej zagościł na 18 zagranicznych festiwalach. Ubiegłoroczny lider zestawienia, animowany dokument Marcina Podolca pt. „Dokument”, również w tym roku świetnie sobie radził – 17 festiwali zaprosiło go do swojego programu. Tyle samo festiwali w 2017 roku ma na koncie „Daniel” Anastazji Dąbrowskiej.
„Miejscy kowboje” Pawła Ziemilskiego na zagranicznych międzynarodowych festiwalach pokazani zostali 16 razy, „Nauka” Emi Buchwald – 15, a „21 x Nowy Jork” Piotra Stasika – 14. Kilkunastoma prezentacjami może się też pochwalić „Ostatni sezon” Sławomira Witka (12) oraz „Wolta” Karoliny Poryzały i Moniki Koteckiej (11). Po dziesięć pokazów w ubiegłym roku ma natomiast niewychodzący z obiegu od początku 2015 roku „Obiekt” Pauliny Skibińskiej oraz „Ikona” Wojciecha Kasperskiego.
W ubiegłym roku Polscy dokumentaliści zdobyli na świecie 75 nagród. Jeśli spojrzymy na ilość zdobytych wyróżnień przez poszczególne filmy, to tu podium wygląda podobnie jak w przypadku ilości pokazów: na pierwszym miejscu „Komunia” z 13 nagrodami, a zaraz za nią „Więzi” z 12 nagrodami i „Dwa światy” z 10 nagrodami na koncie.
Jedno z najważniejszych trofeów przypadło „Komunii” Anny Zameckiej, która zdobyła Europejską Nagrodę Filmową za najlepszy film dokumentalny minionego roku. Film został wyróżniony także m.in. Alpe Adria Cinema Award podczas Trieste Film Festival, Best Documentary na festiwalu It’s All True w Brazylii, Best Documentary In The Central & Eastern Europe Competition na Astra Film Festival w Rumunii czy Grand Prize festiwalu Yamagata w Japonii. „Więzi” zwyciężyły na takich festiwalach jak Alcine w Hiszpanii, BogoShorts w Kolumbii czy DocEgde w Nowej Zelandii. Natomiast do „Dwóch światów” trafiły nagrody na festiwalu Wales International Documentary Festival w Wielkiej Brytanii, FaitoDoc we Włoszech czy Bosifest w Serbii.
Po cztery nagrody w 2017 roku zdobyły dokumenty: „Nawet nie wiesz jak bardzo Cię kocham”, „Miejscy kowboje”, a „Fajna ferajna. Powstanie oczyma dzieci” Tomasza Stankiewicza – pięć.
Prestiżowymi nagrodami może pochwalić się też „Ikona” Wojciecha Kasperskiego. Film oprócz Jury’s Award na festiwalu DocsMX w Meksyku, zdobył też nagrodę IMAGO za najlepsze zdjęcia w filmie dokumentalnym oraz nagrodę Prix Italia.
Dwa polskie dokumenty zostały docenione podczas jednego z najważniejszych festiwali filmów dokumentalnych w Europie, IDFA w Holandii: „Call Me Tony” Klaudiusza Chrostowskiego otrzymał ARRI IDFA Award for Best Student Documentary, a „Żalanasz – pusty brzeg” Marcina Sautera – Best Short Documentary Award. W sumie w tym roku w Amsterdamie o nagrodę walczyło aż sześć polskich dokumentów (także m.in.„Over the Limit” Marty Prus , który na IDFA miał światową premierę czy „Najbrzydszy samochód świata” Grzegorza Szczepaniaka), a dwa filmy pokazane zostały w sekcjach pozakonkursowych.
Początek roku przyniósł nagrodę Cinema Eye Honors 2016 dla filmu Michała Marczaka „Wszystkie nieprzespane noce”, który został laureatem w kategorii Heterodox Award, natomiast koniec roku nominacje do Cinema Eye Honors 2017 dla filmów “Polonez” Agnieszki Elbanowskiej, “Nawet nie wiesz jak bardzo cię kocham” oraz “Komunia”.
W 2017 roku nie zabrakło polskich filmów na ważnych festiwalach: „Książę i dybuk” miał swoją premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, gdzie zdobył Złote Lwy w kategorii Venice Classic, a „Miss Holocaust” Michaliny Musielak i Ireny Siedlar oraz „Proces: Federacja Rosyjska vs. Oleg Sencow” w reżyserii Askolda Kurowa na Berlinale w Niemczech.
Polskie filmy zagościły w tym roku też na największych festiwalach dokumentalnych. Na DOK Leipzig w Niemczech, oprócz światowej premiery filmu „Call Me Tony” oraz międzynarodowej dokumentu „How to Destroy Time Machines” Jacka Bławuta, trzynaście polskich filmów zostało pokazanych w specjalnym programie „A Declaration of Love to Polish Documentary Film”. Na Hot Docs w Kanadzie zagościło sześć polskich filmów, „Wolta” z festiwalu wróciła ze Specjalnym Wyróżnieniem, a cztery polskie krótkometrażowe dokumenty znalazły się w konkursie festiwalu AFI Docs w USA.
Silna reprezentacja polskich dokumentów pojawiła się również na festiwalu filmowym MiradasDoc na Wyspach Kanaryjskich (11), Parnu Film Festiwal w Estonii (10) czy Neisse Film Festiwal w Niemczech.
W kwietniu polska kinematografia była gościem goEAST w niemieckim Wiesbaden. W ramach festiwalu odbył się pokaz filmów pt. „Kobieta pracująca”, w którego programie znalazło się sporo krótkometrażowych polskich dokumentów, m.in. „24 godziny Jadwigi L.” Krystyny Gryczełowskiej, „Jestem mężczyzną” Marii Zmarz-Koczanowicz oraz „Robotnice” i „Dzień za dniem” Ireny Kamieńskiej. W czerwcu polskie filmy pojawiły się na Edinburgh International Film Festival w Szkocji. W specjalnej sekcji „Focus on Poland” zostały pokazane polskie filmy fabularne, dokumentalne i animowane.
Wrzesień to Encounters Film Festival w Wielkiej Brytanii. W tym roku odbył się tam ogromny przegląd polskiej kinematografii, uwzględniający także produkcje dokumentalne. W programie „Polish Voices” ułożonym przez Krakowską Fundację Filmową, znalazły się zarówno klasyczne dokumenty wyprodukowane między 1967 a 1999 rokiem, jak i nowe produkcje ułożone w sekcjach tematycznych poświęconych rodzinnym relacjom czy miłości.
W listopadzie natomiast podczas The Kassel Documentary Film and Video Festival został zaprezentowany program „Polish Docs” przygotowany przez Krakowską Fundację Filmową składający się z sześciu filmów w reżyserii młodych i utalentowanych polskich twórców.
W ubiegłym roku Krakowska Fundacja Filmowa w ramach programu Polish Docs/Polish Animations Intercontinental zorganizowała pokazy filmów dokumentalnych w Ameryce Południowej i Azji. W lipcu odbył się przegląd Focus on Polish Docs na festiwalu FIDBA w Argentynie, dzięki któremu widzowie w Buenos Aires mogli zobaczyć ponad 20 polskich dokumentów w sekcjach „Masters from Krakow” (filmy klasyczne) oraz „Young Talents” (filmy młodych twórców). Podczas festiwalu odbyła się też specjalna retrospektywa filmów Wojciecha Staronia, której towarzyszył master class poprowadzony przez reżysera.
W październiku szanse na zapoznanie się z polskim kinem miała publiczność w Tokio. W programie Polish Short Film Week znalazły się zarówno filmy mistrza polskiego dokumentu, Krzysztofa Kieślowskiego, jak i nowe filmy młodego pokolenia dokumentalistów, które zdobyły już uznanie na międzynarodowych festiwalach.
Natomiast w grudniu polskie dokumenty pojawiły się w Kolumbii na festiwalu BogoShorts. Tym razem program Focus on Polish Docs składał się z sekcji „Mistrzowie polskiego dokumentu” oraz „Young Talents”, a na festiwalu dobyła się retrospektywa filmów Pawła Łozińskiego oraz spotkanie z reżyserem. Co więcej, aż dziewięć polskich filmów znalazło się w sekcjach konkursowych festiwalu.
Focus on Poland odbył się również podczas tegorocznej edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych GZDOC w chińskim Kantonie. W ramach przeglądu pokazano filmy trzech polskich dokumentalistów i operatorów filmowych: Wojciecha Staronia, Marcina Koszałki oraz Bogdana Dziworskiego uzupełnione wystawą fotografii ich autorstwa. Na festiwalu zaprezentowano też obszerną retrospektywę filmów Marcela Łozińskiego.
W 2017 roku, oprócz gotowych filmów, świetnie radziły sobie także projekty dokumentalne, prezentowane i nagradzane na międzynarodowych wydarzeniach branżowych: pitchingach, forach i spotkaniach koprodukcyjnych. Projekt „Biegacze” Łukasza Borowskiego (prod. Wajda Studio) otrzymał Flow Digital Cinema Award za prezentację na forum kopordukcyjnym When East Meet West w Trieście, „White Cube” Wojciecha Pustoły (prod. Endorfina Studio) nagrodę za najlepszy pitching podczas Docs in Progress na Visions du Reel w szwajcarskim Nyon, „War Watchers” Vity Drygas (prod. Drygas Production) był prezentowany na prestiżowym Hot Docs Forum w Kanadzie, projekt „Okupacja 1968”, którego reżyserką polskiej części jest Magdalena Szymków, został przedstawiony podczas Docu Talents from the East na Festiwalu Filmowym w Karlovych Varach oraz IDFA Forum, projekt „Nieletni astronauci” Aleksandry i Mirosława Skowronów – podczas GZDOC Forum w Kantonie, „Dobra zmiana” Konrada Szołajskiego na pitchingu MEDIMED w hiszpańskim Sitges, a najnowszy projekt Hanny Polak – „Anioły z Sinjar” – na EBU Pitch w Amsterdamie.
Podczas tegorocznej edycji programu Emerging Producers organizowanego podczas Jihlava International Documentary FF Polskę reprezentowała Anna Gawlita z Kijora Film, laureatka Nagrody dla Najlepszego Producenta na 57. Krakowskim Festiwalu Filmowym, a na warsztatach Match Me! w ramach Locarno FF – Maria Krauss z Plesnar& Krauss. W kolejnej edycji DOK Incubator wzięli udział Marta Prus i Maciej Kubicki, którzy pracowali nad ukończeniem „Over the Limit”, w Documentary Campus Masterschool – Ana Brzezińska, która rozwija interaktywny projekt „Future is Forever”, a w Ex Oriente – Bogna Kowalczyk w projektem „Bojleska”, Małgorzata Goliszewska z projektem „Lekcja miłości” oraz dwie polskie koprodukcje „Lady Porn” Zoe D’Amaro i „ELKEA: Borders of Self-control” Hany Novakovej. W DOK Leipzig CO-Pro Market udział wzięły Karolina Galuba i Małgorzata Małysa z Furia Film z projektem „Absolwent” Adriana Apanela.
Na targach East Silver nagrodą Silver Eye został wyróżniony krótkometrażowy „Proch” Jakuba Radeja, a siedem innych polskich filmów otrzymało nominacje.
W minionym roku już po raz jedenasty Krakowska Fundacja Filmowa zorganizowała narodowe stoisko Polish Docs na targach Sunny Side of the Doc w La Rochelle – największych targach kina dokumentalnego w Europie. Jak co roku na polskim stoisku promowane były najnowsze polskie produkcje dokumentalne, a akredytowani producenci mieli szansę szukać pieniędzy na realizację swoich projektów i poszerzać międzynarodowe kontakty.
Duża delegacja polskich producentów wzięła udział w East Doc Platform – spotkaniach koprodukcyjnych i pitchingach projektów dokumentalnych organizowanych przez Insitute of Documentary Film w Pradze.
Tradycyjnie KFF przygotowała polskie programy filmowe Polish Docs na targach dokumentalnych Doc Shop, festiwalu Hot Docs w Kanadzie, Docs for Sale podczas IDFA w Holandii, Doc Market podczas Thessaloniki Documentary Festival w Grecji, Doc Outlook podczas Visions du Reel w Szwajcarii, East Silver w Czechach czy DOK Market podczas DOK Leipzig w Niemczech. W ramach DOK Leipzig odbyło się również, zorganizowane przez KFF wspólnie ze Szkołą Wajdy spotkanie z najważniejszymi przedstawicielami branży dokumentalnej Polish Docs – Meeting with Decision Makers a podczas IDFA Polish Docs wraz ze Studiem Munka i HBO Europe było po raz kolejny gospodarzem Guests Meet Guests przygotowanym dla kilkuset międzynarodowych gości festiwalu.
Wydarzenia organizowane lub współorganizowane przez KFF otrzymały wsparcie finansowe Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, a projekt Polish Docs / Polish Animations Intercontinental został zrealizowany dodatkowo przy wsparciu Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Partnerami byli Krakowskie Biuro Festiwalowe, Krakow Film Commission, Ambasada Polski w Buenos Aires, Konsulat Generalny RP w Kantonie, Studio Munka, Szkoła Wajdy i HBO Europe.
Partnerami zagranicznymi byli: Short Shorts w Tokio, Bogoshorts w Bogocie (Kolumbia), SICAF i Asiana ISFF w Seulu (Korea Płd.), GZDOC w Guangzhou (Chiny), FIDBA w Buenos Aires (Argentyna), Edinburgh IDFF (Szkocja), Encounters ISFF w Bristolu (Anglia), Institute of Documentary Film w Pradze (Czechy), Sunny Side of the Doc (Francja), Hot Docs (Kanada), IDFA/Docs for Sale (Holandia), Visions du Reel (Szwajcaria), European Documentary Network (Dania), CPH:DOX (Dania), DOK Leipzig (Niemcy).
LISTA NAGRÓD DLA POLSKICH FILMÓW DOKUMENTALNYCH W 2017 ROKU*
21 x Nowy Jork, reż. Piotr Stasik
MakeDox, Macedonia – Onion Award For The Best Film In The Main Program
ZagrebDOX, Chorwacja – Special Mention
Call Me Tony, reż. Klaudiusz Chrostowski
IDFA, Holandia – ARRI IDFA Award for Best Student Documentary
Daniel, reż. Anastazja Dąbrowska
FerFilm International Film Festival, Kosowo – Best Short Documentary
Bosifest 2017, Serbia – Best Director
Dotknięcie Anioła, reż. Marek Tomasz Pawłowski
Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych w Rijece – Grand Prix
Universal Film Festival, USA – Best Documentary
15th International Film Festival, Monaco – Peace Award
Dwa światy, reż. Maciej Adamek
Wales International Documentary Festival, Wielka Brytania – Best Feature Sound, Best Feature Film
Green Point Film Festival, USA – Best Documentary Feature
Seoul Guro International Kids Film Festival, Korea – Audience Award
FaitoDOCfestival, Włochy – Young Jury Award
ARKIPEL Jakarta International Documentary and Experimental Film Festival, Indonezja – Jury Award
Saratov Sufferings Documentary Drama Film Festival, Rosja – Audience Award
Bosifest 2017, Serbia – Special Mention
Weyauwega International Film Festival, USA – Best Short Documentary
Festival Inclús, Hiszpania – Best Documentary Feature Film
Fajna ferajna. Powstanie oczyma dzieci, reż. Tomasz Stankiewicz
Jaipur International Film Festival, Indie – Best Children Film
Indian World Film Festival, Indie – Best Documentary Award, Best Editing Award
Dada Saheb Phalake Film Festival, Indie – Best Editing Award
Seoul Guro International Kids Film Festival, Korea – Best Award
Ikona, reż. Wojciech Kasperski
DocsMX, Meksyk – Jury Award
Jurek, reż. Paweł Wysoczański
Sheffield Adventure Film Festival, Wielka Brytania – 2nd Prize
Komunia, reż. Anna Zamecka
28th Trieste Film Festival, Włochy – Alpe Adria Cinema Award
It’s All True – 22nd International Documentary Film Festival, Brazylia – Best Documentary for Feature or Medium-Length Competition
32nd DOK.fest International Documentary Film Festival in Munich, Niemcy – SOS-Kinderdorfer Weltweit Award
TRT Documentary Awards, Turcja – Best Documentary Award
OsloPix, Norwegia – Grand Pix Documentary
Flahertiana Film Festival, Rosja – Special Jury Mention
Yamagata International Documentary Film Festival, Japonia – The Grand Prize
Ânûû-rû Âboro Documentary FF, Nowa Kaledonia – Grand Prize
Astra Film Festival, Rumunia – BEST DOCUMENTARY IN THE CENTRAL & EASTERN EUROPE COMPETITION
ZagrebDOX, Chorwacja – Special Mention
DMZ Docs, Korea – White Goose Award
Free Zona Film Festival, Serbia – Best Film in the International Competition, Best Film in 14+ Competition
Koniec świata, reż. Monika Pawluczuk
Venice Film Week, Włochy – Best Short Documentary
Książę i dybuk, reż. Elwira Niewiera, Piotr Rosłowski
74th Venice International FF, Włochy – Venice Classics Award For Best Documentary On Cinema
Minsk International Film Festival „Listapad”, Białoruś – Diplomas Award
Miejscy kowboje, reż. Paweł Ziemilski
Astra Film Festival, Rumunia – Best Direction In The Docschool Competition
Verzio Film Festival, Węgry – Best Student Film
Go Short – International Short FF Nijmegen, Holandia – Special Mention
FIDÉ – International Student Documentary FF, Brazylia – Audience Award
Między nami, reż. Marcin Miller
Busan International Short Film Festival, Korea – Jury’s Award
Miss Holocaust, reż. Irena Siedlar, Michalina Musielak
13th Lago Film Fest International Festival of Short and Documentaries, Włochy – Special Mention
Nauka, reż. Emi Buchwald
Astra Film Festival, Rumunia – Best Docschool Documentary
Nawet nie wiesz jak bardzo Cię kocham, reż. Paweł Łoziński
ZagrebDOX, Chorwacja – Special Mention
5th CinéDOC – Tbilisi, Gruzja – Main Award, Audience Award
DocsBarcelona, Hiszpania – What the Doc Award
Opera o Polsce, reż. Piotr Stasik
21st Ji.hlava International Documentary Film Festival, Czechy – Best Central and Eastern European Documentary Film
Piano, reż. Vita Maria Drygas
MiradasDoc, Chorwacja – Special Mention
Pierwszy Polak na Marsie, reż. Agnieszka Elbanowska
DOCfeed International Documentary Festival Eindhoven, Holandia – The Best Short Documentary Film
Polonez, reż. Agnieszka Elbanowska
It’s All True – 22nd International Documentary Film Festival, Brazylia – Honorable Mention
10th Wiz-Art – Lviv International Short Film Festival, Ukraina – Special Mention
Przeszły lata, idą zimy, reż. Karol Pałka
Ismailia International Film Festival, Turcja – Special Mention
Ślimaki, reż. Grzegorz Szczepaniak
Annapolis Film Festival, USA – Audience Award
Trzy rozmowy o życiu, reż. Julia Staniszewska
Febio Fest, Słowacja – Special Mention
Go Short – International Short FF Nijmegen, Holandia – Special Mention
Więzi, reż. Zofia Kowalewska
26th Flickerfest’s International Short Film Festival, Australia – Best Short Documentary
ZagrebDOX, Chorwacja – Special Mention
Sharm Film Festival, Egipt – Silver Djed Pillar for the Best Director
Vilnius International FF “Kino pavasaris”, Litwa – Best Film in Short Competition
IndieLisboa – International Independent FF, Portugalia – Grand Prix
DocEdge Festival, Nowa Zelandia – Best International Short
Film Festival Herceg Novi, Czarnogóra – Grand Prix
CinEast – Central and Eastern European FF, Luksemburg – Audience Award
47th Alcine – Alcalá de Henares Film Festival, Hiszpania – Primer Premio “Alcine”
Minsk International Film Festival „Listapad”, Białoruś – Student Award
Bogotá Short Film Festival BOGOshorts, Kolumbia – Best Short Documentary
MiradasDoc, Chorwacja – Special Mention
Wolta, reż. Monika Kotecka, Karolina Poryzała
Hot Docs, Kanada – Honourable Mention
Żalanasz – pusty brzeg, reż. Marcin Sauter
IDFA, Holandia – Best Short Documentary
*dane zgromadzone na podstawie informacji otrzymywanych od producentów, filmowców i festiwali przez Polish Docs. Jeśli wiecie Państwo o nagrodach zagranicznych dla polskich dokumentów, które nie znalazły się w tym zestawieniu, prosimy o nadsyłanie takich informacji do redakcji portalu: redakcja@polishdocs.pl