„Gdzie znajduje się dusza? W sercu? W mózgu? A może gdzie indziej?”– zastanawia się sędziwy lekarz, który poświęcił się pracy w szpitalu psychiatrycznym na syberyjskiej prowincji. Miejsce niedostępne dotychczas dla ekip filmowych poznajemy również za pośrednictwem jego mieszkańców – niektórzy z nich spędzili tu kilkadziesiąt lat. Dyskretne, a zarazem wnikliwe obserwacje codziennego życia pacjentów zamieniają się w refleksję na temat nieprzeniknionej ludzkiej natury.
"Ikona" to pełnometrażowy, dokumentalny portret pacjentek prowincjonalnego szpitala psychiatrycznego na Syberii. Po raz pierwszy w historii jednego z największych ośrodków dla chorych psychicznie, ekipa filmowa mogła zobaczyć jak wygląda codzienne życie za wysokimi murami. To miejsce przechowywania, bo o takim „leczeniu” możemy jedynie mówić, setek chorych z ciężkimi i nieuleczalnymi chorobami. Zajmuje się nimi jedynie pięciu lekarzy oraz kilka pielęgniarek, którzy poświęcili najlepsze lata służąc w szpitalu kolejnym pokoleniom pacjentów. Za murem, izolującym bohaterów filmu od świata, znajdziemy chorych na schizofrenię, seryjnych morderców, babcie cierpiące na alzheimera oraz nastolatki z problemami wychowawczymi. To jest przytulisko wszystkich społecznych wyrzutków.
Obraz zdobył Złotego Lajkonika – najważniejszą Nagrodę Jury Konkursu Polskiego na Krakowskim Festiwalu Filmowym 2016. Ponadto, film uhonorowało na festiwalu Nagrodą Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI, Nagrodą im. Macieja Szumowskiego ufundowaną przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Nagrodą Stowarzyszenia Autorów Zdjęć Filmowych za najlepsze zdjęcia ufundowaną przez Chimney Poland dla Łukasza Żala oraz Nagrodą Prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich dla Tymoteusza Wiskirskiego za montaż.
„Oglądając Ikonę można pomyśleć, że ten szpital to świat, tylko bardziej. Bo rzeczywistość gęsto miesza się tu z projekcjami, świat zewnętrzny atakowany jest przez świat a rebour, którego struktura, zaprojektowana przez rozpadającą się jaźń, jest tajemnicą. (…) Ikona kusi, żeby zamknąć oczy, nie widzieć, nie dotykać. Na co patrzymy? Udało się Kasperskiemu zrobić w nieludzkim miejscu film głęboko o człowieku. O tym, co jest za horyzontem wyobraźni, świadomości, wiedzy, woli. Trzeba to wytrzymać z szeroko otwartymi oczami.”
Magdalena Felis, Stopklatka.pl
Film został wyprodukowany przez Magdalenę Zielską i Delta Film w koprodukcji z Telewizją Polską, Expresso Post Production i Vostok 8 oraz współfinansowany przez Polski Instytutu Sztuki Filmowej. Dystrybutorem filmu jest Krakowska Fundacja Filmowa.